Η διερευνητική ανάλυση δεδομένων (Exploratory Data Analysis) στοχεύει στην παρουσίαση των δεδομένων με τον καλύτερο –οπτικά– τρόπο και με τη λιγότερη δυνατή απώλεια πληροφορίας. Η αναλυτική δεδομένων με οπτικοποίηση (visual analytics) είναι μια νέα τάση στην ανάλυση δεδομένων. Μπορεί να οριστεί ως ο συνδυασμός αυτοματοποιημένων τεχνικών ανάλυσης με διαδραστικές δυνατότητες με στόχους την αποτελεσματική απόδοση, διερεύνηση αλλά και τη λήψη απόφασης με βάση μεγάλα και σύνθετα σύνολα δεδομένων. Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί εξ’ ολοκλήρου σε υπολογιστικό περιβάλλον, με ζωντανή επίδειξη οπτικοποίησης δεδομένων από αρχεία excel, txt, csv κ.λ.π. Θα παρουσιαστούν εργαλεία και τεχνικές οπτικοποίησης δεδομένων. Ουσιαστικά πρόκειται για την αναπαράσταση δεδομένων με εικόνες, κινούμενα γραφικά και γραφικές αναφορές, που σημαίνει ότι θα είναι κατανοητή και προσιτή σε επιστήμονες πάσης προέλευσης αλλά και στο ευρύ κοινό.

Η εικόνα που επικρατεί για τους επιστήμονες εδώ και δεκαετίες αποτελεί ένα κράμα παραδοσιακών και συγκεχυμένων στερεοτύπων. Αυτά τα στερεότυπα απεικονίζονται με στοιχεία εύκολα αναγνωρίσιμα από το ευρύ κοινό (π.χ. λευκές ποδιές, δοκιμαστικούς σωλήνες) και συμβάλλουν στην κατασκευή μιας ‘λαϊκής οπτικής κουλτούρας’ για τους επιστήμονες που περισσότερη σχέση έχει με την επιστημονική φαντασία και λιγότερη με την πραγματική επιστημονική έρευνα. Έτσι, οι επιστήμονες ανάγονται σε κεντρικούς ήρωες μιας ευρύτερης μυθολογίας, που τους θέλει είτε ‘τρελούς και επικίνδυνους’, είτε ονειροπόλες ιδιοφυΐες αφιερωμένες στην περιπέτεια της κατάκτησης της γνώσης. Μέσα από παραδείγματα τέτοιων εικόνων θα αναδειχθούν τα κεντρικά χαρακτηριστικά της στερεότυπης εικόνας για τους επιστήμονες και η σημασία της υπέρβασής της και της προβολής μιας πιο ρεαλιστικής και προσιτής εικόνας για την επιστήμη και τους ανθρώπους.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον σε ζητήματα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑλΟ) όχι μόνο σε επίπεδο επιστημονικής έρευνας αλλά κυρίως σε επίπεδο πολιτικής, τόσο από μεριάς ΕΕ όσο και ελληνικής πολιτείας. Φυσικά το ενδιαφέρον αυτό συνδέεται και με την ανάληψη σημαντικών πρωτοβουλιών ΚΑλΟ από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι πολλές φορές λειτουργώντας σε ένα θεσμικό κενό, αυτο-οργανώνονται και αναπτύσσουν δομές με σκοπό τη διαχείριση «κοινών πόρων» και το διαμοιρασμό των παραγόμενων αγαθών. Οι «κοινοί πόροι» αποτελούν μια ειδική κατηγορία αγαθών οι οποίοι χαρακτηρίζονται από ανταγωνιστικότητα στην κατανάλωση και αδυναμία αποκλεισμού των δυνητικών χρηστών. Ως αποτέλεσμα, αντιμετωπίζουν προβλήματα «υπερβολικής» εκμετάλλευσης και κακοδιαχείρισης και οδηγούνται σταδιακά στην υποβάθμιση και την καταστροφή, μια κατάσταση γνωστή ως η «τραγωδία των κοινών πόρων». Τυπικές λύσεις στο πρόβλημα αποτελούν η ιδιωτικοποίηση του πόρου ή η κρατική φροντίδα και διαχείριση. Ωστόσο, μια τρίτη λύση, αυτή της συλλογικής διακυβέρνησης, γνωστή ως «κοινά», έρχεται να προστεθεί με ολοένα και περισσότερες εμπειρικές μελέτες να υποστηρίζουν ότι οι ίδιοι οι χρήστες/πολίτες είναι σε θέση να αναπτύξουν αποτελεσματικές δομές για τη βιώσιμη αυτό-διαχείριση των πόρων. Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι να αναπτύξει το ζήτημα και τα προβλήματα των κοινών πόρων σε αστικό επίπεδο και να συζητήσει τις δυνατότητες ανάπτυξης τέτοιων πρωτοβουλιών «κοινών» από τους πολίτες. Στο πλαίσιο αυτό καταγράφει και παρουσιάζει εμπειρίες «αστικών κοινών» από την Ελλάδα και το εξωτερικό σε μια προσπάθεια διατύπωσης μιας πρότασης για τη συνεργασία μεταξύ πολιτών και πόλης με αντικείμενο τη φροντίδα και την αναγέννηση των αστικών κοινών.